مشاوره و رواندرمانیمشاوره و روان‌درمانی، یکی از مباحث مطرح در علم روانشناسی است که به بررسی بحث مشاوره و روان‌درمانی و ارتباط بین این دو موضوع اهتمام دارد. این مقاله بعد از تعریف هرکدام از مفاهیم مشاوره و روان‌درمانی به صورت مجزا، به نقاط اشتراک و افتراق آنها اشاره و در پایان به اهداف مشاوره و روان‌درمانی می‌پردازد. ۱ - تعریف مشاورهمشاوره به معنی کنکاش کردن، مشورت کردن و نظر دیگری را در کاری خواستن است. در فرهنگ عمید، مشاوره به معنی با هم مشورت کردن و رایزنی به‌کار رفته است. بنابراین معنی لغوی مشاوره، همکاری و همفکری کردن است. [۱]
شفیع‌آبادی، عبدالله، راهنمایی و مشاوره تحصیلی و شغلی، ص۸، تهران، سمت، ۱۳۸۶، چاپ هفتم.
۲ - مشاوره از دیدگاه صاحبنظرانپاترسون Patterson، مشاوره را جریان یاری‌دهنده‌ای می‌داند که مشاور به مراجع کمک می‌کند تا راه‌حلی برای مشکلش بیابد. ارائه اطلاعات صرف و پند و‌اندرز دادن را هیچگاه نمی‌توان مشاوره دانست. اگر مشاور نتواند رابطه حسنه با مراجع برقرار کند، مشکل مراجع در حد مطلوب حل نخواهد شد. دینک مایر Dinkmeyer که از پیروان روانشناسی فردی است، مشاوره را ایجاد رابطه حسنه بین دو نفر می‌داند که از طریق این رابطه، مشاور به مراجع یاری می‌دهد تا نحوه ارتباط با دیگران را فراگیرد، نیازهایش را به‌طور مقبول برآورده سازد، اطلاعاتی درباره نکات قوت و ضعف خود به دست آورد و با شناخت اهداف آینده، شیوه‌های رسیدن به آنها را تعیین کند. به عقیده پپینسکی Pepinsky در مشاوره به بررسی و درمان مشکلات روانی نسبتا سطحی اقدام می‌کنند. این مشکلات، علل جسمانی ندارند و صرفا بر اثر عوامل محیطی به‌وجود آمده‌اند. مشاور پس از ایجاد رابطه با مراجع، به تشخیص مشکل و سپس به درمان آن می‌پردازد. این روش مشاوره را می‌توان یک روش طبی نامید. [۲]
شفیع‌آبادی، عبدالله، فنون و روش‌های مشاوره، ص۳۰، تهران، ترمه، ۱۳۸۶، چاپ شانزدهم.
۳ - تعریف اصطلاحی مشاورهمشاوره، اصطلاحی است که فعالیت‌هایی نظیر مصاحبه کردن، آگاهاندن و مشورت کردن را شامل می‌شود. مشاوره، یک جریان یادگیری است که از طریق رابطه بین دو نفر انجام می‌گیرد. [۳]
شفیع‌آبادی، عبدالله، فنون و روش‌های مشاوره، ص۱۰، تهران، ترمه، ۱۳۸۶، چاپ شانزدهم.
به‌طور کلی، مشاوره تعاملی بین مراجع و مشاور است که بدان وسیله به مراجع کمک می‌شود تا پس از شناخت خویش برای آینده برنامه‌ریزی کرده و تصمیمات معقولی بگیرد تا به "خودرهبری" برسد. [۴]
شفیع‌آبادی، عبدالله، فنون و روش‌های مشاوره، ص۳۲، تهران، ترمه، ۱۳۸۶، چاپ شانزدهم.
۴ - تعریف رواندرمانیرواندرمانی را می‌توان فرآیندی دوجانبه دانست که برای تغییر احساسات، طرز فکرها و رفتارهای رنج‌آور مراجع انجام می‌گیرد. روان‌درمانی به وسیله افراد کارآزموده در رشته‌های روان‌پزشکی، روانشناسی بالینی، مددکاران اجتماعی و مشاوران به‌کار می‌رود. روان‌درمانی، بر این فرضیه بنا شده که احساسات، طرز فکرها و رفتار افراد محصول تجربیات گذشته و شخصی آنها است و وقتی رفتاری را فرد یاد گرفته باشد، می‌تواند آن را تغییر دهد. [۵]
احمدی، سیداحمد، مقدمه‌ای بر مشاوره و روان‌درمانی، ص۲۳، اصفهان، دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۶، چاپ هفتم.
روان‌درمانی، جریانی است که شیوه درست زیستن با خود و دیگران را به فرد می‌آموزد. همچنین، مجموعه فنونی است که با بهره‌گیری از اصول روانشناسی به حل مشکلات عاطفی درمانجو کمک می‌کند. [۶]
شفیع‌آبادی، عبدالله، فنون و روش‌های مشاوره، ص۳۷، تهران، ترمه، ۱۳۸۶، چاپ شانزدهم.
۵ - نقاط افتراقدر مشاوره به اصلاح مشکلات تربیتی، حرفه‌ای و خانوادگی و سازگاری فرد عادی در زمان نسبتا کوتاهی می‌پردازند، در حالی که با استفاده از روان‌درمانی به حل مشکلات افراد مبتلا به اختلال روانی شدیدتر در مدت طولانی‌تری اقدام می‌کنند. از اینرو در حالت کلی نمی‌توان مشاوره و روان‌درمانی را به جای یکدیگر به‌کار برد. خلاصه آن که تفاوت بین مشاوره و روان‌درمانی بیشتر از آنکه کیفی باشد، کمی است. یعنی در مشاوره: · مسائل عاطفی حاد کمتر مطرح می‌شود. ۶ - نقاط اشتراکمشاوره، جزء حرفه‌های یاورانه از قبیل روان‌درمانی و مددکاری اجتماعی است و با آنها وجوه مشترکی دارد. وجوه مشترک حرفه‌های یاورانه عبارتست از: · رفتار آدمی، معلول علتی است که با شناخت آن، می‌توان رفتار را تغییر داد. مشاوره و روان‌درمانی در رابطه یاورانه و شیوه کار با یکدیگر مشترکند. وقتی کسی به مشاور یا روان‌درمانگر، مراجعه می‌کند مصاحبه اولیه، روش‌های ارزیابی و نظریه‌هایی که استفاده می‌شود، متفاوت نخواهد بود و نمی‌توان گفت که این قسمت مشاوره و آن قسمت روان‌درمانی است. دخالت عمیق‌تر در شخصیت مراجعان، نیازمند تجربه حرفه‌ای و اطلاعات گسترده مشاور و روان‌درمانگر است و این موضوعی است که به کسب تجربه علمی و عملی مشاور و روان‌درمانگر بستگی دارد. [۹]
احمدی، سیداحمد، مقدمه‌ای بر مشاوره و روان‌درمانی، ص۲۲، اصفهان، دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۶، چاپ هفتم.
۷ - اهدافکمک به تغییر رفتار مراجع با تغییر رفتار مراجع، عملکرد او بهتر خواهد شد و با رضایت بیشتری زندگی خواهد کرد. این تغییر رفتار، رابطه مراجع را با خانواده خود و با مردم بهبود می‌بخشد. حاصل مشاوره، اضطراب کمتر مراجع است. با کم شدن اضطراب، مراجع تجربه‌های خود را تهدیدآمیز نمی‌بیند. بهبود کارآیی شخصی مراجع انسانی کارآ است که در وقت و انرژِی صرفه‌جویی می‌کند، خطرات بدنی، اقتصادی و روانی را می‌پذیرد، مشکلات را تشخیص می‌دهد و در حل آن اقدام می‌نماید و مسئولیت‌پذیر است. انسان کارآ به صورتی خلاق فکر می‌کند. کمک به حل مشکلات موقعیتی گاهی مشکلاتی برای مراجعان در موقعیت‌های تحصیلی، شغلی و خانوادگی پیش می‌آید. مشاوره تحصیلی، شغلی و خانوادگی در راستای این هدف انجام می‌گیرد. تامین سلامت مثبت روانی رسیدن به چنین هدفی، باعث می‌شود که فرد به هماهنگی شخصیت، به سازگاری درست با دیگران و محیط دست یابد و یاد بگیرد که مسئولیت‌پذیر باشد و مستقلا عمل کند. کمک به تصمیم‌گیری تصمیم‌گیری بر عهده خود مراجع است. در رابطه مشاوره‌ای، مراجع یاد می‌گیرد تا مشکل را شناسایی کند و اطلاعاتی را کسب نماید و می‌فهمد که توانایی‌ها، علائق، عواطف و طرز فکرهایش در تصمیم‌گیریش دخالت دارند. سپس راه‌حل‌هایی را پیش‌بینی می‌کند و به انتخاب مفیدترین راه‌حل می‌پردازد. [۱۰]
احمدی، سیداحمد، مقدمه‌ای بر مشاوره و روان‌درمانی، ص۲۶، اصفهان، دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۶، چاپ هفتم.
دست یافتن به معنای زندگی برخی از مراجعین، معنایی در زندگی خود ندارند و امیدواری خود را از دست داده‌اند. برای درک معنای زندگی، سه راه وجود دارد: · انجام کاری شایسته توسعه روابط متقابل و انسانی با دیگران برخی از مراجعان از برخورد با دیگران دچار شرم می‌شوند و نمی‌توانند ابراز وجود کنند. مشاوران ضمن آموزش روش‌های جرات‌آموزی و مهارت‌های اجتماعی و با تکیه بر تغییرات شناختی رفتار، به مراجعین کمک می‌کنند تا به جای فرار از موقعیت با آن روبرو شوند. [۱۱]
احمدی، سیداحمد، مقدمه‌ای بر مشاوره و روان‌درمانی، ص۲۷، اصفهان، دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۶، چاپ هفتم.
۸ - پانویس
۹ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «مشاوره و روان درمانی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۴/۱۱. رده‌های این صفحه : روانشناسی تربیتی | روش‌های درمان در روانشناسی | فنون مشاوره | مباحث روانشناسی | مباحث علوم تربیتی | مشاوره و راهنمایی
|